Üroloji pratiğimde en sık karşılaştığım rahatsızlıklardan biri iyi huylu prostat büyümesidir (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH). Prostat, erkek üreme sisteminde idrar kanalını çevreleyen ve meninin sıvı kısmını üreten küçük bir bezdir. Yaş ilerledikçe prostat hücrelerinin çoğalmasıyla bezin boyutu büyür ve idrar kanalına baskı yapar. Bu durum, erkeklerin büyük çoğunluğunda orta yaş sonrası şikâyetlere yol açar. BPH, kanser değildir ve yaşamı tehdit etmez, ancak yaşam kalitesini ciddi ölçüde bozabilir. Özellikle gece sık idrara kalkma, idrar akışında zayıflama ve idrar yaparken zorlanma gibi belirtiler, günlük hayatı olumsuz etkiler.
Belirtiler ve Şikâyetler
İyi huylu prostat büyümesinin belirtileri genellikle yavaş başlar ve zamanla artar. Hastalarımda en sık gözlemlediğim şikâyetler şunlardır:
-
İdrara başlarken zorlanma, gecikme
-
Zayıf veya kesik kesik idrar akımı
-
Sık idrara çıkma, özellikle geceleri uyanarak idrara gitme
-
İdrar yaptıktan sonra mesanenin tam boşalmamış hissi
-
İdrar kaçırma ya da ani sıkışma hissi
Bu şikâyetler sadece konforu değil, böbrek fonksiyonlarını da etkileyebilir. Uzun süre tedavi edilmeyen prostat büyümesi, idrar yolu enfeksiyonları, mesane taşı, idrar retansiyonu (idrarı hiç yapamama) ve böbreklerde hasara kadar ilerleyebilir.
Tanı Yöntemleri
BPH şikâyeti ile başvuran hastalarımda tanı için detaylı bir değerlendirme yaparım. Öncelikle hastanın öyküsünü dinler, şikâyetlerin şiddetini belirlerim. Parmakla rektal muayene (PRM) prostatın büyüklüğünü anlamada önemli bir basamaktır. Kan testleriyle PSA düzeyi kontrol edilerek prostat kanseri ihtimali değerlendirilir. İyi huylu prostat büyümesi olan ve bununla birlikte işeme disfonksiyonu bulunan hastalarımızda tanısal anlamda ve tedavi takibinde bizim için çok önemli olan bir başka test de üroflowmetridir. Bu testle işeme hacmini, paternini, akış hızını ve idrar boşaltma fonksiyonunu değerlendiririz. Ayrıca idrar tahlili ve böbrek fonksiyon testleri de yapılır Görüntüleme yöntemleri arasında ultrason, prostatın hacmini ölçmek ve mesanede idrar kalıp kalmadığını görmek için sık kullandığım bir yöntemdir.
Tedavi Seçenekleri
Tedavide her hasta için aynı yaklaşım uygun değildir. Şikâyetlerin şiddeti, prostatın büyüklüğü ve hastanın yaşam kalitesi göz önüne alınarak tedavi planı yapılır.
-
İlaç tedavisi: Alfa blokerler idrar kanalındaki kasları gevşeterek akışı kolaylaştırır. 5-alfa redüktaz inhibitörleri ise prostatın küçülmesini sağlar. Bu ilaçlar birçok hastamda şikâyetleri kontrol altına almak için yeterli olur.
-
Minimal invaziv yöntemler: Lazer tedavileri, plazma kinetik yöntemler veya çeşitli endoskopik girişimler sayesinde prostat dokusu küçültülerek idrar kanalındaki tıkanıklık giderilir.
-
Cerrahi tedavi: İleri evre şikâyetleri olan veya ilaç tedavisinden fayda görmeyen hastalarda en sık uyguladığım yöntem TUR-P (Transüretral Rezeksiyon Prostat) ameliyatıdır. Bu kapalı yöntemle prostat dokusu alınarak idrar akışı rahatlatılır. Son yıllarda lazer enükleasyon ameliyatları da başarılı sonuçlar vermektedir.
Ameliyat Sonrası ve Takip Süreci
Ameliyat sonrası dönemde hastalarımın çoğu kısa sürede rahatlama hisseder. İdrar akışının güçlenmesi, gece sık idrara çıkmaların azalması ve mesanenin daha iyi boşalması en belirgin iyileşmelerdir. Takip sürecinde düzenli kontroller yapılır; idrar testleri, ultrason ve gerekirse PSA ölçümleri ile hasta izlenir. Bu süreçte mesanenin sağlığını korumak, enfeksiyonları önlemek ve tekrar oluşabilecek sorunların önüne geçmek mümkündür.
Benim Önerilerim
BPH, erkeklerin yaşla birlikte en sık karşılaştığı ürolojik sorunlardan biridir. Erken dönemde tanı konulduğunda tedavisi oldukça kolaydır. Benim önerim, idrar yapmada zorluk, gece sık idrara kalkma gibi belirtiler başladığında doktora başvurmaktan çekinilmemesidir. Günlük yaşamda sıvı tüketimine dikkat etmek, kafeinli ve alkollü içeceklerden uzak durmak, akşamları aşırı sıvı almamak da şikâyetlerin azalmasına yardımcı olabilir. Ancak en önemli nokta, düzenli ürolojik muayenelerin aksatılmamasıdır. Çünkü BPH tedavi edilmediğinde böbrek fonksiyonlarını dahi tehdit edebilecek ciddi sorunlara yol açabilir.
